ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG MÔN CƠ SỞ VĂN HÓA VIỆT NAM

	ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC	Ký hiệu: VHU/ĐCMH
		Ban hành: ___/___/2013
		Trang 1/1

1. Thông tin chung về học phần

1.1. Tên học phần: CƠ SỞ VĂN HÓA VIỆT NAM

1.2. Tên học phần bằng tiếng Anh: Introduction to Vietnamese culture

1.3. Mã  học phần: 2013.1.1

1.4. Học phần tiên quyết

Các học phần phải tích lũy trước: không

Các học phần phải học trước: Lịch sử Việt Nam, Địa lý Việt Nam

1.5. Chương trình đào tạo: Cử nhân

1.6. Ngành đào tạo: Hệ chính qui

1.7. Số tín chỉ: 3, số lý thuyết 35, thực tế 10

1.8. Yêu cầu phục vụ cho học phần: Máy tính, projector,micro, phòng học bộ môn, lớp nhỏ < 80 SV, giáo trình và tài liệu học tập khác...

2.Tóm tắt nội dung học phần

Môn học có các nội dung cơ bản: Khái niệm, bản chất và chức năng của văn hóa; Chủ thể văn hóa, không gian văn hóa và tiến trình văn hóa Việt Nam; Những thành tố cơ bản của văn hóa Việt Nam: Văn hóa nhận thức (nhận thức về vũ trụ, con người và xã hội), Văn hóa tổ chức đời sống cá nhân và đời sống cộng đồng, Văn hóa ứng với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội.

3. Mục tiêu học phần: Sau khi học xong học phần này, sinh viên có khả năng:

3.1. Mục tiêu kiến thức: Môn học cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản về: Bản chất, chức năng của văn hóa; Quá trình hình thành, phát triển văn hóa Việt Nam; Những thành tựu văn hóa tiêu biểu trên các lĩnh vực: nhận thức, tổ chức đời sống, ứng xử với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội.

3.2. Mục tiêu kĩ năng: Tự mình tiếp tục tìm hiểu và nghiên cứu về văn hoá Việt Nam; sắp xếp và phân loại các kiến thức thu thập được vào hệ thống. Kỹ năng trình bày, thuyết trình, hoạt động nhóm tốt.

4. Nội dung chi tiết học phần

Bài 1: Văn hoá học và văn hoá Việt Nam

1.1  Khái niệm văn hoá,

1.1.1       Các đặc trưng và chức năng của văn hoá.

1.1.2       Văn hoá với các khái niệm liên quan: văn minh, văn hiến, văn vật.

1.1.3       Cấu trúc của hệ thống văn hoá.

1.2  Định vị văn hoá Việt Nam

1.2.1       Loại hình và các đặc trưng cơ bản của văn hoá Việt Nam.

1.2.2       Chủ thể, thời gian và không gian văn hoá Việt Nam.

1.3  Các vùng văn hoá Việt Nam

1.3.1       Vùng văn hoá Tây Bắc,

1.3.2       Vùng văn hoá Việt Bắc,

1.3.3       Vùng văn hoá đồng bằng Bắc bộ,

1.3.4       Vùng văn hoá Trung bộ, vùng văn hoá Tây Nguyên,

1.3.5       vùng văn hoá Nam bộ.

1.4  Tiến trình văn hoá Việt Nam

1.4.1       Lớp văn hoá bản địa;

1.4.2       Lớp văn hoá giao lưu với Trung Hoa và khu vực.

1.4.3       Lớp văn hoá giao lưu với phương Tây.

Bài 2: Văn hoá nhận thức

2.1  Tư tưởng xuất phát từ bản chất của vũ trụ - triết lý âm dương:

2.1.1       Triết lý âm dương – bản chất và khái niệm.

2.1.2       Hai qui luật của triết lý âm dương.

2.1.3       Triết lý âm dương trong truyền thống văn hóa Việt Nam

2.1.4       Triết lý về cấu trúc không gian vũ trụ- mô hình tam tài, ngũ hành

2.2  Triết lý về cấu trúc không gian của vũ trụ - mô hình tam tài, ngũ hành.

Bài  3: Văn hoá tổ chức đời sống tập thể

3.1  Tổ chức nông thôn:

3.1.1   Năm hình thức tổ chức nông thôn

3.1.2   Tính cộng đồng và tính tự trị- hai đặc trưng cơ bản của nông thôn Việt Nam

3.1.3   Làng Nam Bộ

3.2  Tổ chức quốc gia

3.2.1   Từ làng đến nước

3.2.2   Nước với nhu cầu tổ chức và quản lý xã hội

3.2.3   Nước với truyền thống dân chủ của văn hoá nông nghiệp.

3.3 Tổ chức đô thị

3.3.1   Đô thị Việt Nam trong mối quan hệ với quốc gia

3.3.2   Đô thị Việt Nam trong mối quan hệ với nông thôn

3.3.3   Quy luật chung của tổ chức xã hội truyền thống Việt Nam

     

Bài 4: Văn hoá tổ chức đời sống cá nhân

4.1  Tín ngưỡng

4.1.1  Tín ngưỡng phồn thực

4.1.2  Tín ngưỡng sùng bái tự nhiên

4.1.3  Tín ngưỡng sùng bái con người

4.2 Phong tục

4.2.1       Nghi lễ vòng đời.

4.2.2   Lễ tết và Lễ hội, những đặc điểm của chúng

4.3 Văn hoá giao tiếp và nghệ thuật ngôn từ: các đặc trưng cơ bản trong văn hoá giao tiếp của người Việt. các đặc trưng cơ bản trong nghệ thuật ngôn từ Việt Nam.

4.4 Nghệ thuật thanh sắc và hình khối: các  đặc trưng cơ bản trong nghệ thuật thanh sắc và hình khối Việt nam.

Bài 5: Văn hoá ứng xử với môi trường tự nhiên

5.1  Tận dụng môi trường tự nhiên – ăn

5.2.1  Quan niệm về ăn và dấu ấn nông nghiệp trong cơ cấu bữa ăn của người Việt Nam.

5.2.2        Các đặc trưng cơ bản trong lối ăn của người Việt.

5.2  Ưng phó với môi trường tự nhiên – Mặc:

5.2.1  Quan niệm về mặc và nguồn gốc nông nghiệp trong chất liệu may mặc của người Việt.

5.2.2  Cách thức trang phục qua các thời đại và tính linh hoạt phù hợp với môi trường trong cách ăn mặc của người Việt.

5.3  Ứng phó với môi trường tự nhiên – ở và đi lại

5.3.1  Giao thông,

5.3.2  Nhà cửa –kiến trúc.

Bài 6: Văn hoá ứng xử với môi trường xã hội

6.1  Giao lưu với văn hoá Ấn Độ- văn hoá Chăm

6.2.1   Bàlamôn giáo và các nguồn gốc văn hoá Chăm.

6.2.2   Những đặc điểm của kiến trúc Chăm.

6.2.3   Những đặc điểm của điêu khắc Chăm.

6.2 Phật giáo và văn hoá Việt Nam

6.2.1   Sự hình thành và nội dung cơ bản của Phật giáo.

6.2.2   Qúa trình thâm nhập và phát triển của Phật giáo ở Việt Nam.

6.2.3   Các đặc điểm cơ bản của Phật giáo Việt Nam.

6.3 Nho giáo và văn hoá Việt Nam

6.3.1   Sự hình thành và nội dung cơ bản của Nho giáo.

6.3.2   Qúa trình thâm nhập và phát triển của Nho giáo ở Việt Nam.

6.3.3   Các đặc điểm cơ bản của Nho giáo Việt Nam.

6.4  Đạo giáo và văn hoá Việt Nam

6.4.1   Sự hình thành của Đạo giáo.

6.4.2   Qúa trình thâm nhập và phát triển của Đạo giáo ở Việt Nam.

6.5  Phương Tây với văn hoá Việt Nam.

     

5. Kế hoạch giảng dạy

Tuần	Nội dung	Số tiết	Tài liệu	Ghi chú
Tuần 1	Bài 1: Văn hoá học và văn hoá Việt Nam	5	Giáo trình [1], [2], [3]	Nghe hướng dẫn -Trao đổi với giảng viên - Hướng dẫn tự học
Tuần 2	Bài 2: Văn hoá nhận thức	5	Giáo trình [2], [4]	Nghe giảng và trao đổi
Tuần 3	Đi thực tế: bảo tàng Lịch sử, bảo tàng phụ nữ Nam Bộ	5		Tham khảo trên mạng tài liệu về các bảo tàng
Tuần 4	Bài  3: Văn hoá tổ chức đời sống tập thể	5	Giáo trình [1], [2]	Nghe giảng và trao đổi, thuyết trình nhóm
Tuần 5	Đi thực tế: một số cơ sở thờ tự tại Sài Gòn	5		Tham khảo chuẩn bị trước một số nơi thờ tự
Tuần 6	Bài 4: Văn hoá tổ chức đời sống cá nhân	5	Giáo trình [1], [3]	Nghe giảng và trao đổi, thuyết trình nhóm
Tuần 7	Bài 5: Văn hoá ứng xử với môi trường tự nhiên	5	Giáo trình [3]	Nghe giảng và trao đổi, thuyết trình nhóm
Tuần 8	Bài 6: Văn hoá ứng xử với môi trường xã hội	5	Giáo trình [2]	Nghe giảng và trao đổi, thuyết trình nhóm
Tuần 9	Bài 6: Văn hoá ứng xử với môi trường xã hội (tiếp theo) Ôn tập	5	Giáo trình [2], [3]	Nghe giảng và trao đổi, thuyết trình nhóm, trình bày kết quả
Tổng		45

6. Học liệu

6.1. Giáo trình môn học:

[1] Giáo trình môn Cơ sở văn hóa Việt Nam – khoa Giáo dục đại cương biên soạn

6.2. Danh mục tài liệu tham khảo

Tài liệu bắt buộc:

[2] Trần Ngọc Thêm, Cơ sở văn hoá Việt Nam, ĐH QGTPHCM, 1997

[3] Chu Xuân Diên, Cơ sở văn hoá Việt Nam, ĐH QGTPHCM, 2002

[4] Trần Quốc Vượng, Cơ sở văn hoá Việt Nam, NXBGD, 1997

Tài liệu tham khảo:

[5] Trần Ngọc Thêm, Tìm về bản sắc văn hoá Việt Nam, NXB ĐHQGTP. HCM, 2001

[6] Đào Duy Anh, Viêt Nam văn hoá sử cương, Nxb Đồng Tháp, 1998

[7] Phan Ngọc, Bản sắc văn hoá Việt Nam, NXB Văn hoá Thông tin, 1998

[8] Phạm Đức Dương, Văn hóa Việt Nam trong bối cảnh Đông Nam Á, NXB KHXH, 2000

[9] Phan Ngọc, Văn hóa Việt Nam và cách tiếp cận mới, NXBVHTT, 1994

[10]Phú Văn Hẳn, Giáo trình Văn hóa dân tộc thiểu số Việt Nam, Viện PTBV vùng Nam Bộ.

7. Đánh giá kết quả học tập: thang điểm 10/10

7.1. Đánh giá chuyên cần: 1 điểm

- Sinh viên đi học đầy đủ: trọn 1 điểm

- Vắng 1 buổi trừ 0.5 điểm

- Vắng trên 2 buổi: cấm thi

7.2. Bài tập cá nhân:  1 điểm

7.4. Thảo luận theo nhóm:3 điểm

- Nhóm trưởng đánh giá xếp loại, có sự giám sát của giảng viên:

+ Tích cực 1: trọn 3 điểm

+ Tích cực 2: 2 điểm

+ Tích cực 3: 1 điểm

7.5. Thi kết thúc học phần: 5 điểm

8. Thông tin về giảng viên xây dựng đề cương

Đề mục	Giảng viên 1	Giảng viên 2
Họ và tên	Nguyễn Thành Đạo	Lê Thị Ngọc Thúy
Học hàm, học vị	Thạc sĩ	Thạc sĩ
Email	daont@vhu.edu.vn	thuyltn@vhu.edu.vn
Các hướng nghiên cứu chính	Văn hoá ứng dụng, Văn hoá Nam bộ, văn hóa du lịch	Văn hoá ứng dụng, Văn hoá Nam bộ, văn hóa du lịch

Trưởng Khoa duyệt                   Trưởng Bộ môn                    Giảng viên 1                  Giảng viên 2

ThS. Đỗ Văn Bình      ThS. Nguyễn Thành Đạo      ThS. Nguyễn Thành Đạo    ThS. Lê Thị Ngọc Thúy